Geen zuivere koffie 22 jul 2022 door Harry Hakvoort

Geen zuivere koffie

4 likes
2 reacties
Laat een reactie achter
Naar overzicht

De zachtblauwe Chicorei kan erg hoog worden en staat bij ons overal in de berm. Rond 1600 werd Chicorei al beschreven en werd het blad als een soort sla gegeten. Boeren teelden het ook als voedergewas voor melkvee. De wat bittere bloem is eetbaar evenals de wortel. Misschien weten sommigen dat het ook als koffiesurrogaat gebruikt werd. Net als Buismanoplosmiddel. Buisman wordt gebrand van suiker en ik heb nog meegemaakt dat mijn grootmoeder dat bij de koffie deed, zodat er minder bonen nodig waren. Maar dat deden ze dus ook met Chicoreiwortel en het werd o.a. in de 2e wereldoorlog gebruikt door de Duitsers. Naast de Chicorei werden ook erwten, veldbonen, eikels en tulpenbollen toegevoegd. Daar kwam de uitdrukking “dat is geen zuivere koffie” vandaan. Ook al ten tijde van Napoleon werden de wortels gebrand als aanvulling op de rantsoenen van soldaten. Eind 18e eeuw werd het populair in Nederland en werd het op grote schaal verbouwd. Nu weet ik niet of de planten ook in bloei getrokken werden, zo ja dan moeten dat prachtige blauwe velden hebben opgeleverd! Er waren zo’n 128 fabriekjes die de gebrande wortels vermaalden tot donkerbruin poeder. Het was zo populair dat er in een kast op de porseleinen schuifbakjes niet alleen namen van o.a koffie, thee en suiker op stond maar ook bitterpeen. Weer een andere naam voor de Chicorei. De laatste fabriek sloot in 1968. De naam Chicorei is een verbastering is van suikerij. In Duitsland heet het Gemeine Wegwarte, vanwege zijn groeiplek in de berm. Ook wordt hij daar wel Faule (luie) Gretl genoemd omdat de bloem smiddags alweer sluit. Een luie bloem dus. En zo zijn er nog meer naamsverwijzingen ook omdat hij aanverwant is met andijvie en witlof. Oorspronkelijk komt de plant uit zuid Europa. Hij werd vanwege zijn geneeskracht o.a. als ontstekingsremmer, diuretica, koortswerend en laxerend middel gebruikt door Egyptenaren, Grieken en Romeinen. Laatstgenoemden hebben de plant waarschijnlijk meegenomen naar het noorden. Hedendaags haalt men de stof Inuline eruit, wat in de medische wereld gebruikt wordt om de bloedsuikerspiegel in stand te houden. Ik vroeg me af of het interessant is om de wilde Chicorei in de tuin te houden. De gecultiveerde is een 2-jarige. Omdat het zachtblauwe zo mooi kleurt met gele bloemen wil ik het eens proberen. Hij is wat wild in groeivorm en niet altijd windvast. Maar een ander nadeel is dus dat hij alleen kleurt en geurt s morgens en bij zonnig weer. (net zoiets als de 3 urenbloem). Tegen 12.00 uur stopt hij met bloeien en smiddags verwelkt de bloem.

Ook een bijzondere plant is het ABC kruid met zijn geelrode knoppen. Het is een eenjarige en heeft als bodembedekker niet zo’n grote sierwaarde. Zowel het blad als de knoppen zijn eetbaar en je krijgt er een tintelende, prikkelend gevoel van op je tong en mond. Een beetje het effect van peper maar dan milder. Het kan gebruikt worden in salades of amuzes voor de verfijnde keuken. Mijn zoon is kok en die kende het plantje ook. Leuk om uit te proberen maar het heeft weinig sierwaarde in de tuin.
Bij slechts 1 kleine Eucomis komen de bloeiaren tevoorschijn. De overige 20-tal laten het dit jaar afweten.
De Rijstepapierplant is bij 39 graden binnen 1 dag deels verbrand. Zelfs de bladeren van de Pachysandra hingen slap. Dat heb ik nog nooit gezien.
Het beetje regen daarna zorgde voor hangende en gebroken takken bij de Pluimhortensia. Jammer want ik had de oude takken wat langer gelaten zodat de bloemen wat kleiner zouden worden. Misschien dat ik in de herfst wat wortels afsteek zodat daar meer de groei in gaat zitten.
De Ligularia met zijn gele knoppen moet ook voldoende water hebben om body te krijgen.
Het blauwe snoekkruid in de vijver staat er weer mooi bij.
Van de Gaura’s heb ik behalve witte kleuren ook enkele kleine die rose zijn en nog een grote roze met mooie bloemen.
Moest ook eens met stokrozen beginnen: de eerste met een witte bloei.
De witte Siertabak wordt al bloeiend steeds groter.
Langzamerhand komen er meer oranjerode Dahlia’s in de bloei.
De Artisjok krijgt schelpjes.
De Kalmia heeft de droogte niet overleefd.
Van de Corydalis ochroleuca met zijn witte bloempjes heb ik in april al melding van gedaan. Hij bloeit nog steeds en schijnt dat tot septemberm te doen. Prachtig!