Wil je een kruisbes, maar ontbreekt je de ruimte? Een kruisbes kan ook prima in een pot, op je terras of op het balkon. Maak wel een zorgvuldige keuze, want er zijn vele smaken en soorten met allerlei eigenschappen. We vertellen je waar je op moet letten als je een kruisbes in pot wilt kweken. Ook lees je hier hoe je de kruisbes snoeit.
Een kruisbes is een winterharde bladverliezende heester. De vruchten zijn groengeel, geel of rood. Ze bloeit in april met piepkleine wit-paarse bloempjes, de oogst van rijpe kruisbessen volgt rond de maand juli (afhankelijk van het ras).
Bij de aanschaf van een kruisbes is het handig om met een aantal eigenschappen rekening te houden:
Een kruisbes staat het liefst op een zonnige of half beschaduwde plaats, in een lichtzure tot neutrale grond (pH 6,0 tot 6,5). De grond moet vochtvasthoudend maar tegelijkertijd luchtig zijn zodat de grond vochtig maar niet kletsnat blijft.
Kruisbessen worden wat minder hoog dan andere bes-soorten maar wel wat breder. Kies daarom een vrij brede pot met een inhoud van minimaal 30 tot 35 liter. Strooi onderin de pot wat grind of hydrokorrels voor een goede afwatering en vul de pot vervolgens met een mengsel van potgrond en compost, eventueel vermengd met wat vermiculiet voor het vochtvasthoudend vermogen.
Plant een kruisbes net zo diep als ze in de pot stond waarin je haar kocht: bij een te diep geplante kruisbes is er een grote kans dat er nieuwe en sterk gestekelde stengels uit de grond groeien die je weg moet blijven snoeien.
Geef water wanneer nodig, de grond mag niet uitdrogen. Een mulchlaag van stro, bladafval, bruin karton, worteldoek of cacaodoppen rond de struik in de pot helpt om onkruidgroei tegen te gaan. Dat is vooral bij rassen met stekels handig. Daarnaast gaat het verdamping tegen.
Geef een kruisbes een gemiddelde hoeveelheid samengestelde meststof voor fruit.
Wanneer na de bloei de jonge vruchten worden gevormd is het handig om bij een overvloed aan vruchten deze te dunnen: je verwijdert dan in juni een deel van de vruchtenzodat de vruchten die overblijven groter worden en een betere smaak krijgen. Doe dit vooral in een jong stadium en gelijkmatig; verwijder om de 2 of 3 vruchtjes een vruchtje zodat aan elke tak ongeveer evenveel vruchtjes op ongeveer dezelfde afstand van elkaar hangen.
Een kruisbes is een struik maar het kan vooral bij rassen met stekels handig zijn om er door middel van snoeien een snoer of waaier van te maken. Je kunt door die vorm wat makkelijker snoeien, vrucht dunnen en oogsten.
Kruisbessen bloeien op ouder hout. In de eerste 3 jaar snoei je voor een goede vorm, daarna snoei je vooral als onderhoud. Je snoeit wanneer de struik in rust is, tussen eind november en half februari, wanneer het niet vriest.
Houd voor een struik 6 tot 8 gesteltakken aan (de basistakken waarop alle andere takken groeien). Je snoeit die tot de helft terug. Een verticale tak snoei je op een naar buiten gerichte knop, een half hangende tak snoei je juist op een naar binnen gericht knop. Verwijder hangende takken en uitlopers. En verwijder ook kruisende, dode en zwakke takken.
Als de gesteltakken zijn gevormd bestaat de onderhoudssnoei uit het verwijderen van dode en kruisende takken, uitlopers, te lage takken en hangende takken. Eventueel kun je te lange takken inkorten, en wat takken inkorten of verwijderen die in het centrum van de struik teveel licht wegnemen.
In de zomer kun je nogmaals snoeien, het doel is om te zorgen dat de groeiende en rijpende vruchten voldoende zon, licht en lucht krijgen. Je snoeit dan alle nieuwe zijtakken op het 5e blad.
Wanneer de struik ouder wordt kun je de struik ‘verjongen’ door in de winter een oude gesteltak tot op de grond terug te knippen en daarvoor in de plaats een jonge goed geplaatste scheut te laten staan. Dat wordt de nieuwe gesteltak en die snoei je dan ook weer gelijk tot de helft terug zodat ook deze gesteltak zijtakken kan maken waar later de kruisbessen aan groeien.
Vooral vogels houden van kruisbessen, vaak wordt er al van gesnoept wanneer de bessen nog groen zijn. Zorg, indien nodig, tijdig voor een net dat de struik goed afsluit.
Kruisbessen bewaren beter dan andere bessen, ze zijn ongeveer een week in de koelkast te bewaren.
Ook aalbes, appel, aardbei, blauwe bes, framboos en vijg kun je prima in een pot zetten. Lees hier alles over deze fruitsoorten in een pot.
Tekst: Diana Stek
Beeld: Diana Stek en iStockphoto
