Waarom zijn er zoveel slakken?
Volgens Naomi van de ecologische kwekerij Ecoflora in Vlaams-Brabant ligt de oorzaak bij ons veranderende klimaat. “Zachtere winters zorgen ervoor dat veel meer slakkeneitjes overleven. Combineer dat met een nat voorjaar, zoals in 2023, en je hebt ideale omstandigheden voor een slakkenplaag. Ik verwacht dat we in de toekomst steeds vaker last zullen hebben van vraat.”
Naaktslakken vs. huisjesslakken: ken het verschil
Niet alle slakken zijn even schadelijk. Naaktslakken zijn de grote boosdoeners – zij eten jonge, levende planten. Huisjesslakken daarentegen zijn nuttige opruimers en leven vooral van dood of rottend plantmateriaal. Het is dus belangrijk om het verschil te herkennen voor je ingrijpt.
Planten die slakken vermijden
Wil je jouw tuin beschermen tegen slakkenvraat? Dan kun je slim kiezen voor planten waar naaktslakken liever van wegblijven. Naomi: “Planten met behaard blad, dikke of vlezige bladeren, of met een sterke geur worden meestal gemeden. Ook giftige planten staan niet op het menu.” Let wel op: jonge kiemplantjes zijn altijd kwetsbaarder, dus begin bij voorkeur met al iets grotere planten.
Tip: Vermijd het planten van zachte, sappige soorten in het vroege voorjaar. Geef je planten een voorsprong en plant ze pas wanneer ze iets groter en sterker zijn.
Borderidee: een slakbestendige én ecologische tuin
Naomi stelde een lijst samen met grotendeels inheemse planten die weinig tot geen last hebben van slakkenvraat. Denk aan soorten als:
-
Wilde marjolein (Origanum vulgare)
-
Zeeuws knoopje (Astrantia major)
-
Beemdkroon (Knautia arvensis)
-
Duizendblad (Achillea millefolium)
-
Bosandoorn (Stachys sylvatica)
-
Zie hieronder voor nog meer soorten en hun beschrijving
Deze planten zijn niet alleen minder aantrekkelijk voor slakken, maar ook bijzonder waardevol voor bijen, vlinders en andere nuttige insecten.
Waarom kiezen voor inheemse planten?
Inheemse planten zijn onmisbaar voor een gezonde, biodiverse tuin. Naomi legt uit: “Inheemse insecten herkennen en vertrouwen deze planten. Een gekweekte cultivar bloeit vaak net op een ander moment of bevat minder nectar en stuifmeel. Daardoor krijgen insecten zoals wilde bijen minder voedsel.”
Tuintip: Combineer cultivars met inheemse soorten, maar zorg dat de basis van je tuin bestaat uit planten die thuishoren in onze regio. Zo help je de biodiversiteit én beperk je slakkenvraat op een natuurlijke manier.
Uit: Groei & Bloei mei 2025
Tekst (bewerkt) Janneke Klunder
Beeld: iStock e.a.
1 Digitalis purpurea
‘Paars vingerhoedskruid vind ik een mooie tweejarige plant. In dit rijtje is het de enige met een lange bloemstengel; een fraaie aanvulling. Digitalis zaait zich heel makkelijk uit met veel zaad. Je ziet hem soms in steegjes en geveltuintjes omdat-ie tussen kleine spleetjes al kan kiemen en groeien. Hopelijk heb je veel kiemplantjes en is er dan een aantal dat de slakken weet te overleven.’
- Pluspunt: heel mooie plant.
- Minpunt: giftig voor mensen.
- Biodiversiteit: zowel bijen als vlinders; je ziet soms van die dikke hommels helemaal in de vingerhoedjes gaan voor de meeldraden, een mooi schouwspel.
- Slakkenafweer: geur, giftig blad en behaard.
- Bloei: mei-oktober.
- Standplaats: halfschaduw.
- Inheems: ja.
Foto: iStock/ph2212
2 Alchemilla vulgaris
‘Vrouwenmantel heeft geen opvallende bloei, met geelgroene bloemetjes, maar het is een mooie bodembedekker. Doordat-ie heel behaard is, zie je er in de ochtend dauwdruppeltjes op liggen, echte pareltjes. De haartjes en de weerspiegeling van het licht geven soms een grijze of zilverachtige kleur aan je border. Een fijne plant om erbij te hebben.’
- Pluspunt: goede bodembedekker.
- Minpunt: de onopvallende bloei.
- Biodiversiteit: niet de zotste bijenplant, maar zorgt vanwege het dichte bladerdek voor beschutting voor andere insecten.
- Slakkenafweer: behaard blad.
- Bloei: mei-september.
- Standplaats: volle zon.
- Inheems: ja.
Foto: iStock/ANGHI
3 Aquilegia vulgaris
‘Wilde akelei maakt mooie, hangende, donkerblauwe klokjes. Je hebt heel veel variaties, veel cultivars in alle kleuren. Dus je kunt ook voor een cultivar in een andere kleur gaan, maar dat is dan geen wilde akelei meer. Aquilegia vulgaris is een toffe, makkelijke plant voor normaal vochtige grond. Hij is giftig voor slakken, ze blijven eraf door de toxines in de plant zelf. Bij jonge plantjes zijn die minder geconcentreerd, waardoor ik niet kan garanderen dat slakken ervan afblijven.’
- Pluspunt: bijen- en vlinderplant.
- Minpunt: geen.
- Biodiversiteit: goede voedselplant voor een heel aantal insecten, waardplant voor vlinders.
- Slakkenafweer: giftig.
- Bloei: mei-juli.
- Standplaats: (half)schaduw.
- Inheems: ja (de gewone soort).
Foto: iStock/apugach
4 Geranium phaeum
‘Donkere ooievaarsbek heeft mooie bordeauxrode bloemen. Het is een echte bijen- en vlinderplant. De bloem staat wagenwijd open, dus ze hebben gewoon zo toegang tot de meeldraden. Een heel interessante plant om een breder gamma aan insecten aan te trekken. Er zijn ook de witte Geranium phaeum ‘Album’ en vele andere cultivars, die kun je aanplanten.’
- Pluspunt: open bloem met toegankelijke meeldraden.
- Minpunt: geen.
- Biodiversiteit: trekt veel bijen en vlinders aan.
- Slakkenafweer: licht behaard.
- Bloei: mei-juli.
- Standplaats: (half)schaduw.
- Inheems: ja (de gewone soort).
Foto: iStock/OllgaP
5 Pulmonaria officinalis
‘Gevlekt longkruid is heel fraai behaard met kleine, lichtere vlekjes. Hij is bladhoudend, dus kan in een border een groen punt zijn in de winter en zorgt voor bodembedekking. Gevlekt longkruid heeft ook een leuk kleurenpalet in zijn bloemetjes, die gaan van licht- tot felroze, naar zelfs paarsblauwachtig. Dat kan op dezelfde plant het geval zijn, het is elke keer een verrassing. De kleur evolueert naar gelang het bloeistadium van het bloempje. Heel leuk dat je die verschillende tinten in de bloem hebt.’
- Pluspunt: behoudt zijn blad.
- Minpunt: geen heel lange bloeiperiode.
- Biodiversiteit: er komen vooral wilde bijen op af.
- Slakkenafweer: licht behaard.
- Bloei: maart-mei.
- Standplaats: (half)schaduw.
- Inheems: ja.
Foto: iStock/Jessica Kopecky Design
6 Sedum telephium
‘Ik heb hemelsleutel gekozen omdat-ie hoger komt dan andere inheemse sedums. Het is een van de grootste met ook een grotere bloem en dus iets opvallender in de tuin. Alle sedums hebben vet blad, ik denk dat slakken er gewoon niet makkelijk op kunnen doorkauwen en dat ze het niet graag hebben. Sedums zijn voor droge plekjes in de volle zon, aan een muurtje of op een plekje met steentjes. Ze hebben voldoende aan een beetje grond om in te wortelen.’
- Pluspunt: de hogere bloemstengel en grotere bloem.
- Minpunt: geen.
- Biodiversiteit: er komen vooral vlinders als de dagpauwoog op af.
- Slakkenafweer: dik vet blad.
- Bloei: juli-september.
- Standplaats: volle zon.
- Inheems: ja.
Foto: iStock/Oleg Marchak
7 Centranthus ruber
‘Spoorbloem zaait zich heel makkelijk uit. Je vindt hem op veel droge plaatsen, maar hij kan zich ook in muurtjes of tussen kiertjes uitzaaien. Een heel makkelijke plant voor een zonnige standplaats, bijvoorbeeld lekker warm in de duinen. Spoorbloem is ook een fijne, makkelijke snijbloem, dus je kunt hem plukken en in een vaasje steken.’
- Pluspunt: het gemak waarmee hij zich op allerlei droge plekjes uitzaait en groeit.
- Minpunt: kan niet op een vochtige, schaduwrijke plek.
- Biodiversiteit: bijen- en vlinderplant.
- Slakkenafweer: geurend blad en plant.
- Bloei: mei-juli.
- Stek: volle zon.
- Inheems: afkomstig uit Zuid-Europa maar hier ingeburgerd.
Foto: iStock/Dhanuska Mahesh
8 Centaurea montana
‘Bergcentaurie is familie van de korenbloem, maar is steviger. In tegenstelling tot de korenbloem is hij meerjarig en hij heeft een grotere bloem. Het licht behaarde blad is denk ik ook taai – ik heb er zelf nog nooit in gebeten – het is een dikker, steviger blad. Het hartje van bergcentaurie is zowat paars, de buitenkant blauw, een heel mooie bloem.’
- Pluspunt: de superlange bloeiperiode en in België is het een beschermde plant.
- Minpunt: geen.
- Biodiversiteit: met name bijen, ook vlinders.
- Slakkenafweer: licht behaard blad.
- Bloei: april-oktober.
- Standplaats: volle zon.
- Inheems: afkomstig uit Midden- en Zuid-Europa.
Foto: iStock/Mantonature
De expert
Samen met haar vader Freddy runt Naomi Sparenberg de ecologische kwekerij Ecoflora. Het familiebedrijf is al dertig jaar gespecialiseerd in het kweken van inheemse planten. Ook is het een pionier in het gebruik en samenstellen van inheemse bloemenweides. Zie ecoflora.be.
