Bolhortensia’s, schermhortensia’s, pluimhortensia’s en fluweelhortensia’s. Groot of klein, met dichte bolle bloemschermen of met kantachtige lacecaps. Bij het geslacht Hydrangea vind je het allemaal. Omdat er nog steeds nieuwe vormen bijkomen, is het de moeite waard eens wat rond te neuzen in het uitgebreide hortensia-sortiment. Modeste Herwig zet 10 heerlijke nieuwe hortensia's voor je op een rij.
Er is geen bloem die zo elegant oud wordt als de hortensia (Hydrangea). In juni gaan de schermen open en in november zijn ze nog steeds mooi. Hun verscheidenheid is enorm en er komen nog altijd nieuwe hortensia’s bij.
Vorig jaar kwam bijvoorbeeld de nieuwe magical green delight op de markt, een boerenhortensia (H. macrophylla) met appelgroene bloemen in bolle schermen. Maar vergeet ook de bladeren niet. In 2018 werd op de Chelsea Flower Show H. aspera goldrush geïntroduceerd. Deze struik met fluwelig, goudgeel blad bereikte zelfs de prestigieuze Top 20 van de show. Ook de chocoladekleurige hot chocolate is interessant vanwege z’n bladeren. En zelfs bij de klimhortensia vind je een nieuwe cultivar met witbont blad.
Als toverballen verkleuren de bloemschermen van hortensia’s van groen naar roze of blauw en - later in het seizoen - dieprood. Dit is een normaal verouderingsproces van de bloemblaadjes, maar ook de zuurgraad van de grond is van invloed op de kleur. Hoe zuurder de grond, des te blauwer de bloemen. Kleurt jouw blauwe hortensia roze, geef dan ‘hortensiablauw’ (aluin of aluminiumsulfaat). Wil je juist extra rode of roze bloemen, dan kan het helpen om kalk toe te voegen.
In de bloemschermen van hydrangea’s vallen twee soorten bloemen te ontdekken. De fertiele bloemen zijn de echte, vruchtbare bloemen - met meeldraden en een stamper. Ze zijn klein en staan in het midden. De steriele bloemen zijn onvruchtbaar en bestaan uit veel grotere kelkblaadjes. In de bloemschermen van de bolhortensia’s en pluimhortensia’s zitten vaak voornamelijk onvruchtbare bloemen, het scherm is helemaal dicht. Bij boerenhortensia’s spreken we dan van een mophead, bij de pluimhortensia van een schapenkop. Schermen met veel fertiele bloemen zijn juist heel open. Deze lacecaps of lintenkapjes geven een verfijnd effect.
Hortensia’s zijn prachtig in grote groepen. Met een rand van vrouwenmantel eromheen of met de wintergroene kleine maagdenpalm eronder krijg je mooie vlakken. Maar ook per stuk, gemengd met vaste planten, is deze rijke bloeier goed te gebruiken. Vooral de pluimhortensia’s zijn mooi in een gemengde border, bijvoorbeeld met bergamotplant, floxen en siergrassen. Bovendien is het praktisch dat je een pluimhortensia in het voorjaar tegelijk met de vaste planten kunt terugknippen zonder dat dit ten koste gaat van de bloei. De herfstverkleuring van het blad is een toegift.
Voor een rijke bloei en goede groei plant je hydrangea’s in humusrijke, voedselrijke en liefst zure grond. Doe ruim compost in het plantgat en strooi jaarlijks een laag compost en tuinmest onder de struik. Vooral op zandgrond is dit belangrijk. Kalkrijke klei is minder geschikt. De struik groeit zowel goed in de zon als in de halfschaduw. H. aspera en H. villosa doen het beter in de halfschaduw. Op een plek met felle middagzon kunnen de bloemen verbranden. Als de grond dan ook nog droog is, heeft een hortensia het niet naar z’n zin. Vooral de boerenhortensia’s (H. macrophylla) zijn dol op water en doen het ook prima in vochtige tot natte grond. Pluimhortensia’s en zeker ook de eikenbladhortensia kunnen beter tegen droogte.
De nieuwe, compacte tuinvormen, bijvoorbeeld H. macrophylla ‘Together’, zijn ook leuk in een ruime pot of bak.
Wil je weten hoe je de verschillende hortensia's snoeit? Bekijk de video
Hydrangea aspera
Het zachtbehaarde blad van Hydrangea aspera kan wel 35 cm lang zijn. De violette bloemen staan in platte schermen. Hot chocolate (120-150 cm) heeft chocoladebruin blad, bij goldrush (foto, 150-200 cm) is het groengeel.
Hoogte: tot 4 m; bloei: juli-aug.
H. arborescens ‘Hayes Starburst’
H. arborescens ‘Hayes Starburst’ is wat lager dan de bekende ‘Annabelle’. De kleine bloemen zijn dik gevuld. ‘White Dome’ is ook mooi, met kleine, fertiele bloemen en een
krans van steriele bloemen aan stevige stengels.
Hoogte: 100-120 cm; bloei: juli-sept.
H. anomala subsp. petiolaris ‘Silver Lining’
H. anomala subsp. petiolaris ‘Silver Lining’ is een nieuwe cultivar van de klimhortensia. Opvallend witbont blad en witte bloemschermen. Doet het ook in de schaduw en licht elk
donker tuinhoekje op.
Hoogte: tot 5 m; bloei: juni-juli.
Hydrangea serrata avelroz
Nieuwe, compact groeiende cultivar. De dieproze bloemschermen zitten aan donkere stelen, tijdens de bloei worden ze steeds donkerder. Fraaie paarse herfstkleur van het blad.
Hoogte: 100 cm; bloei: juni-aug.
H. serrata ‘Autumn Fire’
Zachtroze bloemschermen. Ze verkleuren fraai en blijven tot in de herfst decoratief. Bloeit extra rijk en valt in het najaar op door de vlammend rode herfstkleur.
Hoogte: 70-80 cm; bloei: juni-aug.
H. paniculata sundae fraise
Deze pluimhortensia heeft een compacte groei. De puntige pluimen zitten bovenaan goed vertakte takken, ze zijn helemaal gevuld met steriele bloemen. Eerst zijn ze wit, vanaf eind juli verkleuren ze rozerood.
Hoogte: 100-120 cm; bloei: juli-sept.
H. quercifolia ‘Snowflake’
Deze eikenbladhortensia vormt een compacte struik. In het najaar kleurt het blad, dat wel iets weg heeft van een eikenblad, wijnrood. De cilindrische bloemtrossen bestaan bij deze cultivar uit groenige, vruchtbare bloemen en witte, gevulde steriele bloemen. Later kleuren ze rozerood.
Hoogte: 100 cm; bloei: juli-sep.
H. macrophylla together
Een mophead met gevulde bloemen. De schermen beginnen groen en kleuren dan zachtblauw of roze. In de herfst worden ze donkerder. Bloeit ook op eenjarig hout en kan dus goed worden gesnoeid.
Hoogte: 100 cm; bloei: juli-okt.
H. paniculata ‘Dharuma’
Enigszins ‘afgeplatte’ witte bloempluimen aan rood getinte stengels, glanzend blad. De pluizige pluimen hebben een natuurlijke uitstraling. Aan het eind van de (vroege) bloei
kleuren ze lichtroze. Niet snoeien.
Hoogte: 125 cm; bloei: juni-aug.
H. villosa ‘Anthony Bullivant’
Breed uitgroeiende struik met vrij smal, zacht behaard blad en grote bloemschermen in paars en violet. Deze elegante verschijning heeft wel wat ruimte nodig.
Hoogte: 150-200 cm; bloei juli-sept.
Tekst en beeld Modeste Herwig
Uit Groei & Bloei juli/augustus 2020
