Soms is het gewoon handig om een plantenlijstje bij de hand te hebben. Op zoek naar een mooie haag? Jantine Schinkelshoek, landschapsarchitect en beplantingsdeskundige bij Hoopheggen deelt acht van de beste heggenplanten met jou. Van Gelderse roos tot meidoorn. Ze zijn goed voor de biodiversiteit en allemaal inheems!
Volgens Jantine Schinkelshoek zijn heggenplanten vaak een ondergeschoven kindje. Dit terwijl een heg vroeger een essentieel gebruiksonderdeel was van het huishouden, weet ze. “Het was een plek waarop de was kon drogen en waarmee je de moestuin omzoomde om hem te beschermen tegen snoepende konijnen. Boeren hielden het wild búiten, en de koeien óp de weide met een heg. Voordat er prikkeldraad kwam, was dit dé manier om dat te doen.” Tegenwoordig heeft een heg nog steeds een wezenlijke functie, maar dan voor de biodiversiteit. Jantine: “De belangrijkste ecologische voordelen zijn verbinding, voedsel, veiligheid en luwte. In de tuin kan een heg verbinding maken tussen een boom en een kruidenrijk randje. Veel mensen beseffen niet dat voor een muisje een paar meter over open gras een hele onderneming is. En muisjes heb je ook nodig.” Een haag trekt vrijwel direct veel insecten aan. “Daarna komen de insecteneters, de vogels. Zoogdieren eten van de bessen. Dit is slechts bovengronds; ondergronds zit nóg een wondere wereld.”
Ben je van plan een heg te planten, dan raadt Jantine een mix van verschillende soorten aan. “Zodat ze samen een nog grotere bijdrage leveren aan de biodiversiteit. Ook bloeien ze op een ander moment of hebben andere blaadjes die net weer een ander insectje lekker vindt.” De meeste heggen in Nederlandse tuinen vallen onder de knip-en-scheer-heggen ofwel sculptuurhagen, zoals Jantine ze noemt. “Veel mensen houden de heg graag laag door twee keer per jaar te snoeien. Zonde van alle bloei en dus nectar, en de vruchten, waar vogels en insecten juist zoveel aan hebben. Toch heeft deze heg ook z’n functie. Zeker als-ie wat breder mag worden, is het een goede verstop- of nestplek voor vogels. Met katten die op de loer liggen is dat gewoon fantastisch. De acht heggenplanten die ik heb gekozen, zijn allemaal beresterke, inheemse planten - daar kan eigenlijk niks mis mee gaan. Je kunt ze hartstikke goed snoeien en hebben geen bemesting nodig. Ook kunnen ze in de schaduw, maar voor de beste bloei hebben ze uiteraard liefst een beetje zon.”
De expert
Jantine Schinkelshoek is landschapsarchitect en beplantingsdeskundige bij stichting Hoopheggen. Het doel: met zoveel mogelijk mensen zoveel mogelijk heggen planten voor herstel van biodiversiteit en landschap. Ambitie 2024-2025: 30.000 meter heggen planten. Meer info: hoopheggen.nl
Uit: Groei & Bloei november 2024
Tekst: Janneke Klunder, beeld: iStock
Vuilboom is een bescheiden plantje, ik dacht: die moet op één. Kan als heg of eenling en bloeit op jong hout. Als je hem snoeit, bloeit-ie het jaar erop weer. En hij bloeit megalang, al is dat bescheiden, dat maakt hem voor de biodiversiteit zo fantastisch. Je hebt gewoon heel veel gezoem in je tuin, een hele zomer lang. Echt een snoepje om neer te zetten. Vuilboom is geschikt voor een kleine tuin, geveltuin of balkonheg.
Foto: iStock
‘Deze heggenklassieker is het neefje van de vuilboom. De takken van wegedoorn hebben enkele doorns. Maakt mooie zwarte bessen en bloeit wit, maar niet superopvallend. Die bessen zijn fantastisch tegen de lichtgrijze twijgen. Samen met meidoorn werd wegedoorn vroeger vaak door boeren toegepast in het landschap.’
Foto: iStock
‘Als je toch een heg plant, zal deze fijn vertakte plant zijn dienst wel bewijzen. Meidoorn is een klassieker en stekelig, een doorn kan een kleine ontsteking geven. Met een liefdevolle behandeling kom je een heel eind. Laat je hem breed genoeg worden dan kunnen vogels er veilig in broeden, want katten kunnen tussen de stekels moeilijk bij het nest komen. En vogels zijn dol op de bessen. Een heel sterke plant; als je geen hekwerk wilt in de stad, is meidoorn kneiterpraktisch.’
Foto: iStock
‘Gelderse roos is een bloeiende heester met grote paars-rode knoppen, prachtige witte schermbloemen en geweldige herfstkleur. Een leuke, populaire tuinplant. Dat komt door de waanzinnig rode bessen die tot in januari blijven hangen, dat is gewoon een plaatje. De witte bloei is ook fantastisch en hij is heel uitbundig. Eet de bessen niet, want ze zijn licht giftig voor mensen.’
Foto: iStock
‘Deze roos bloeit prachtig met een overvloed aan roze-witte bloemen en geurt sterk naar appel. In de herfst komen er rode bottels aan die in de winter voor een fraai tafereel zorgen. Egelantier heeft groene, gedoornde twijgen die in een soort fonteinvorm boven je hoofd overhangen als je hem laat gaan. Het is de evenknie van de hondsroos, maar dan met mooie roze bloemen. Heel zoet!’
Foto: iStock
‘Wintergroene plant met glanzend, dik blad, een witte bloei en rode bes. Hulst is goed te knippen en te scheren, een hartstikke goede sculptuurplant. Een solide haag waar niemand doorheen gaat komen. Een heel mooie plant, maar hij heeft wel stekels op zijn blad zitten. Hij is niet alleen bijzonder vanwege de kerstrituelen; als je ziet wat er bij ons thuis in de bloeitijd allemaal zoemt, dat is niet normaal. Een echte nectarplant, ik houd ervan.’
Foto: iStock
‘Brem is een wintergroene, ijle struik met talrijke heldergele bloemen en groene, slappe twijgen. Na de bloei verschijnen grijze peulen. Het is echt een vuller voor de tuin. Als je het hebt over mooie planten: brem kan waanzinnig uitbundig bloeien, juist op een moment dat er bijna niks bloeit. Als het nog een beetje grauw is, komt er zo’n hysterisch geel bloempje op. Ik waardeer de zoete geur die hij uitwasemt. Je ziet brem langs spoordijken of de snelweg, daar heb je lekker grove zandgrond.’
Foto: iStock
‘Van wilde kardinaalsmuts kan ik heel enthousiast van worden. Heeft ook weer prachtige herfstkleuren, bloeit wit en krijgt nog mooiere vruchtjes. Die zien er echt uit als een muts die kardinalen dragen. Ook van de kleurencombinatie ben ik helemaal wild: knetterroze zit met knetteroranje in hetzelfde vruchtje. Daar word je vrolijk van. Ze zijn in september op hun hoogtepunt. Wilde kardinaalsmuts is een plant die zich op zandgronden makkelijk vermeerdert.’
Foto: iStock
