Zaaien maar! Katja’s handige zaaitips
Heerlijk, zo’n nieuwe tuin om in te klussen, maar het is nog wel een beetje kaal. Daar gaat Katja verandering in brengen: ze zaait eenjarigen en deelt flink wat handige tips!
'Als je een nieuwe tuin hebt, wil je gelijk het eerste jaar al effect zien. Het zaaien van eenjarigen geeft een heleboel voorpret en later brengen die uitbundige bloeiers veel kleur en fleur in je tuin. Bovendien trekken ze insecten (nectar, stuifmeel, schuilplaats) en later vogels (zaden) aan. Ook voor de moestuin wil ik van alles zaaien. Zaaien kun je binnen of buiten doen, en er zijn allerlei handigheidjes voor. Hier een paar tips die ik graag met je deel.'
Katja's zaaitips:
- Zelf zaailabels maken
- Zaaien in WC rollen
- Zaaien in een zaairollade
- Eenvoudige koude kas maken van oude ramen
Met het Groei & Bloei Tienpuntenplan voor klimaatvriendelijk tuinieren onder de arm gaat groenjournalist en tuinboekenschrijver Katja Staring van haar nieuwe saaie tuin een plek vol leven maken. Hoe ze dat aanpakt en waar ze tegenaan loopt, kun je dit jaar volgen, in het magazine, online en op de socials. Hier beschrijft ze haar derde klus: zaaien van eenjarigen! Lees hier over haar vorige klus: een wilgentenen schutting vlechten.
Uit: Groei & Bloei april 2025
Tekst: Katja Staring
Beeld: Sandra Verkic en Katja Staring
Volg Katja op haar en onze socials
Op Instagram kun je volgen wat er tussentijds gebeurt: @groei_en_bloei en @dailygreenspiration
Binnen zaaien
Zaaien op de vensterbank kan in mijn huis perfect, want ik heb drie grote ramen met brede vensterbanken. Ik koop niks nieuws, want ik heb genoeg materiaal in huis. Dat scheelt grondstoffen en zo spaar ik Moeder Aarde.
Zelf robuuste labels maken
Vaak vervagen geschreven labels mettertijd, met wát voor watervaste stift je ook schrijft. En dan is het weer raden: wat zaaide ik nou, of welk plantje wordt dit? Er bestaan koperen labels die je kunt ingraveren of intimmeren met loden letters. Die inspireerden me tot dit zelfmaak- én hergebruikalternatief.
Nodig:
- Aluminium, zoals dikkere aluminium velletjes van bijvoorbeeld de margarine of andere supermarktproducten, aluminium afhaalbakjes, aluminium tubes van bijvoorbeeld mayo of
- ketchup. Aluminium van drankblikjes is ook mogelijk, maar wisselend van kwaliteit. Soms is het stug materiaal dat scherpe randen geeft bij knippen
- en moeilijker is te graveren. Probeer gewoon uit.
- Schaar.
- Graveerstift, zoals een pen die het niet meer doet, een dunne haak- of breinaald of een grote botte spijker.
- Stekers: satéprikkers, dunne stokjes of stevige planttakjes.
- Gladstrijker: een hard voorwerp waarmee je het materiaal stevig kunt gladstrijken, ik gebruik een houten lepel of markeerstift.
Werkwijze:
- Wrijf het aluminium glad met de ‘gladstrijker’.
- Knip het tot repen.
- Schrijf er de plantnaam in met de graveerstift.
- Rol de reep strak om het stokje.
Afbreekbare zaaibakjes van toiletrolletjes en koffiefilter
Al jaren zaai ik in toiletrollen en ineens kreeg ik een idee: wat als ik met papiermaché de onderkant zou dichtmaken? Net even wat handiger te vullen. Ik zocht naar een recept voor biologisch afbreekbare lijm, vond dat op een kleuterjuffensite en ging aan de slag. Zo maak je honderd procent biologisch afbreekbare zaaibakjes. Gewoon van wegwerpmateriaal en een product uit je keukenkastje!
Nodig:
- Karton van toiletrollen en keukenrollen. Eventueel geknipt in kortere rolletjes.
- Gebruikte, uitgeklopte en gedroogde koffiefilters.
- Schaar.
- Maïzena.
Werkwijze:
- Knip vierkantjes uit de koffiefilters van ongeveer 6 × 6 centimeter (groter dan de opening van een rolletje).
- Maak lijm van 30 gram maïzena en 125 gram water: even warm maken in een steelpannetje en supersnel roeren tot een behanglijmachtige substantie.
- Smeer de filtervierkantjes in met de lijm - ik doe dat door ze in het pannetje te dopen: lekker kliederen!
- Plak het vierkantje om een opening van het rolletje.
- Zet de bakjes ondersteboven in een schaal en laat ze een nacht drogen, dan zijn ze klaar om in te zaaien.
- Nadat er een zaailing in groot is gegroeid, kun je ze zó uitplanten - al het materiaal vergaat vanzelf in de grond.
- tip: De lijm is een tijdje houdbaar in de koelkast, dus je kunt er de hele week nog mee verder.
- tip: Een alternatief is zaaibakjes maken van krantenpapier met een houten ‘potjesmaker’. Gebruik bij voorkeur papier met weinig drukinkt.
Zaaien in een zadenrollade of seedmuffin
Zaaien in een ‘rollade’, ofwel seed muffin heeft verschillende voordelen:
- Je bespaart ruimte: je kunt op 10 vierkante centimeter wel twintig zaden zaaien.
- Je hoeft geen plastic zaaitrays te gebruiken.
- De wortels kunnen lekker lang en recht naar beneden groeien.
- Je rolt de rollade na een poosje af. Dan zie je prachtige kiemplanten om direct in de vollegrond te zetten of om voor verdere wasdom in een P9-
- potje te stoppen.
tip: Werkt goed met grotere zaden, zoals die van siererwt, pronkboon, Oost-Indische kers, klimmende winde, zonnebloem, pronkbonen, pompoen en
sierkalebas.
Werkwijze:
- Knip een lange reep karton en laat die in een emmer water doordrenken.
- Leg de reep plat en ‘plak’ er een laag potgrond op.
- Rol ’m stevig, maar niet te strak op tot een rollade.
- Wikkel er een stuk touw omheen.
- Zet in een oude kom.
- Zaai in de bovenzijde zaden in de smalle ‘potgrondkier’.
- Besproei nog even goed.
- Zet weg (op een lichte plek).
- Geef af en toe nog een shotje water.
De wortels ontwikkelen zich over de gehele lengte. Zodra je ze onder de rollade uit ziet groeien, kun je deze weer afwikkelen en de afzonderlijke plantjes uitplanten in potjes, of direct in de vollegrond zetten. Het ene gewas ontkiemt en groeit natuurlijk sneller dan het andere, mijn zonnebloempitten deden er drie weken over om tot mooie kiemen uit te groeien.
Buiten zaaien
Muurkasje en koudebak van oude ramen
Jaren geleden kocht ik in de uitverkoop van een plantenwebshop een houten minikasje. Dat staat nu tegen de zuidmuur. Daarnaast maakte ik een koude bak. Bij een handelaar in gebruikte bouwmaterialen trof ik vijf kozijnen. Ik haalde wat tegels weg bij de muur en plaatste de ramen op een randje van gekantelde bakstenen. Op het vrijgekomen brekerzand kan ik zaaitrays plaatsen, later komt er Bio-Kultura compost in. Er komt nog een zijkantje van hout, en het geheel krijgt straks nog een verfje. Later in het seizoen kunnen de ramen weg en wordt het een zonnig moestuintje voor eenjarige groenten.
