In bijna alle soorten grond (bijvoorbeeld tuinturf, tuinaarde en potgrond) die we toevoegen aan onze tuin zit turf verwerkt. Turf wordt gewonnen uit veengebieden en deze verdwijnen in rap tempo. Winning van turf stimuleert klimaatverandering door extra broeikasgassen in de atmosfeer te brengen die voorheen goed opgeslagen lagen. Bovendien gaat het ten koste van de biodiversiteit doordat er belangrijke habitats worden vernietigd. Hoe kunnen we er voor zorgen dat we minder of geen turf meer gebruiken in de tuin?
Wie regelmatig planten koopt heeft zich vast weleens afgevraagd of ze al of niet bespoten zijn met pesticiden. Maar vragen we ons ook af in welke grond ze zijn opgekweekt? ‘Die grond draagt behoorlijk bij aan de uitstoot van broeikasgassen’, zegt wetenschapper Karin Bodewits. ‘In Nederland bestaat de meeste potgrond vooral uit turf en dat is funest voor het klimaat.’
In tegenstelling tot in onze buurlanden bleef in Nederland het belang van turfvrije potgrond tot voor kort onder de radar. Maar wat is er nu eigenlijk zo schadelijk aan de winning van turf? Het stimuleert klimaatverandering door extra broeikasgassen in de atmosfeer te brengen die voorheen goed opgeslagen lagen. Bovendien gaat het ten koste van de biodiversiteit doordat er belangrijke habitats worden vernietigd. Verder zorgt turfwinning ervoor dat we de gevolgen van extremere weersomstandigheden steeds meer gaan voelen.
Wil je graag klimaatvriendelijk tuinieren? Voor de goede orde: planten hebben geen turf nodig om goed te kunnen groeien. Sterker nog, turf maakt je tuin behoorlijk zuur en daar houden de meeste planten helemaal niet van.
Niettemin is er sprake van een enorm overmatig gebruik van turf en potgrond door consumenten. Bij het kopen van een plant krijgen we vaak het advies er een zak potgrond bij te kopen voor de aanplant. Potgrond is echter een zeer gespecialiseerd product, dat goed van pas komt bij het opkweken van planten uit zaad of stek. Maar een plant die al wortels heeft is blij zijn met elke grond die hem voedingsstoffen biedt en waarin hij verder kan wortelen. Aarde uit de tuin, gemengd met wat compost, is dan al een perfecte basis.
Zoals gezegd: voor stekken en het opkweken van zaailingen kan potgrond wel handig zijn. Kies in dat geval voor een turfvrije potgrond, zoals de mix van Fertila of bladaarde van de Hessenhof. Op de website turfvrij.nl vind je veel turfvrije opties. Wil je graag een zure grond voor zuurminnende planten als heide, blauwe bessen en rododendrons, dan kan bladaarde uit eikenblad of van naaldbomen uitkomst bieden. Maar veel tuinen zijn van zichzelf al zuur.
Turfvrije potgrond op basis van kokosvezels is algemeen verkrijgbaar. Kokosvezel is weliswaar een restproduct, maar het komt van ver en maakt dus veel transportkilometers. En palmboomplantages staan vaak op voormalige veenmoerassen. Wellicht verschuiven we daarmee het probleem, dus gebruik van kokosvezels is niet direct aan te raden.
Arjan Meekelenkamp van Kwekerij Eetbaar Goed in Vaassen (bijzondere eetbare planten en voedselbosplanten) maakt alleen voor de opkweek van blauwe bessen nog gebruik van veen. 'Voor de rest niet meer en dat bevalt goed. Het was wel even een proces om dit voor elkaar te krijgen, maar het is gelukt, de planten zijn gezond. We gebruiken onder andere verschillende soorten compost, gecomposteerde mestvezel, wormenmest, (gewassen) kokosvezel, perliet en vermiculiet. Die laatste twee zijn steriel, dus erg nuttig voor stek- en zaaigrond. We zijn ons ervan bewust dat niet alle ingrediënten van dichtbij komen en dat er voor sommige processen veel energie nodig is. Maar een mengsel van alleen compost, wormenmest en mestvezel werkt bij ons niet.’
(Tekst: Karin Bodewits) Het hele artikel over Turf is te lezen in Groei & Bloei nummer 4 2022 (april).
Bladaarde kun je zelf eenvoudig maken. Hoe je dat doet, lees je in het artikel over compost en bladaarde maken.
Als je tuiniert is vooruitkijken naar de toekomst een must. Bij het tuinieren van de toekomst speelt het klimaat meer dan ooit een belangrijk waarde. Alle tuinen van Nederland vormen samen één grote groene oase en daarmee kan iedere tuinier een belangrijke bijdrage leveren aan het tegengaan van klimaatverandering. Het Groei & Bloei Tienpuntenplan biedt een leidraad voor enthousiaste tuiniers om klimaatvriendelijk te tuinieren.
