Fijne, kantachtige schermbloemen passen perfect in de naturalistische beplantingen die we steeds meer zien in tuinen. Experimenteer eens met minder bekende soorten en kijk hoe je ze kunt combineren. Modeste Herwig zet 10 favorieten op een rij.
De familie van de schermbloemigen (Apiaceae) dankt z’n naam aan de vorm van de bloeiwijze. De bloemsteeltjes groeien vanuit één punt, als een gekeerde paraplu. Aan het eind van elke bloemsteel zitten mini-parapluutjes met kleine bloempjes. Alle bloemen bij elkaar vormen een scherm. Door die bijzondere bloeivorm - en het varenachtige blad - zijn schermbloemen heel mooi in gemengde borders.
Onder de schermbloemigen heb je vaste planten en tweejarigen. De tweejarigen komen pas in het tweede jaar na zaaien tot volle ontwikkeling en sterven na de bloei af. Deze soorten zijn vooral geschikt voor natuurlijke beplantingen, waar ze hun gang kunnen gaan en een groot aantal zaailingen geen probleem is. Je kunt zelfs het fluitenkruid in je tuin halen, de mooiste inheemse schermbloem en echt schitterend in mei. Om te voorkomen dat het fluitenkruid de hele tuin overneemt moet je het teveel aan zaailingen wel consequent weg wieden. Of de uitgebloeide stengels afknippen voor het zaad rijp wordt.
Schermbloemen contrasteren sterk met de aarvormige bloeiwijzen van bijvoorbeeld Salvia nemorosa en kattenstaart (Lythrum salicaria). De pluimen en het smalle blad van siergrassen gaan eveneens prachtig samen met schermvormige bloeiwijzen. Zelfs in de winter, als van beide alleen nog de silhouetten te zien zijn.
Bolvormige bloemen van bijvoorbeeld de kogeldistel (Echinops), pluimen van Astilbe en grote, platte bloemen zoals van Echinacea zijn ook geschikte partners.
Omdat schermbloemen transparant zijn, kun je ze heel goed vooraan in de border zetten. Dat geeft diepte en spanning. De fijne schermen doen dienst als vitrage waardoor andere, grotere bloemen zichtbaar blijven.
Combineer vroege bloeiers zoals donkerbladig fluitenkruid (Anthriscus) en ribzaad (Chaerophyllum) op deze manier eens met tulpen en sieruien. Zomerbloeiende soorten gaan goed samen met onder andere dropplant (Agastache), irissen, vuurpijl (Kniphofia), margrieten en floxen.
Er is veel variatie in groottes: van 15 centimeter bij kervel tot meer dan 4 meter bij de imposante reuzenberenklauw. Die laatste staat erom bekend dat het giftige sap voor verbranding van de huid kan veroorzaken. Er zijn ook ongevaarlijke reuzen: varkenskervel, venkel en engelwortel zorgen voor drama in de border en zijn perfect als solitair tussen lagere planten.
Alle schermbloemen zijn goede nectarplanten. Daarnaast worden de zaden gegeten door tuinvogels. Vrijwel allemaal houden ze van een plek in de volle zon. Kies voor de halfschaduw roomse kervel of ribzaad.
Tekst en beeld Modeste Herwig
Uit G&B juli/aug 2019
Ammi visnaga ‘Green Mist’
Een forsere vorm van de bekende kantbloem. In de bolvormige schermen zitten de witte bloemen dicht op elkaar. Smalle, groene omwindselblaadjes.
Eenjarig. Hoogte: 50-75 cm; bloei: juni-sep.
Anethum graveolens (dille)
Dille heeft geurig, lijnvormig blad en fijne schermen vol gele bloemen. Steun van een buurplant is vaak nodig. Geliefd als snijbloem en als keukenkruid.
Eenjarig. Hoogte: 75-100 cm; bloei: juli-aug.
Angelica archangelica (engelwortel)
Engelwortel is een kruid met groot blad en bolvormige schermen vol groene bloemen.
Kijk ook eens naar A. sylvestris ‘Vicar’s Mead’ en de bordeauxrode A. gigas.
Vaste plant. Hoogte: 130-160 cm; bloei: juni-juli.
Anthriscus sylvestris ‘Ravenswing’ (fluitenkruid)
Anthriscus sylvestris ‘Ravenswing’ is een donkerbladige vorm van het fluitenkruid, met fijngeveerd blad. ‘Golden Fleece’ heeft groengeel blad.
Tweejarig, zaait zich uit. Hoogte: 70-90 cm; bloei: mei-juni.
Selinum wallichianum (karwijselie)
Karwijselie is een van de mooiste witte schermbloemigen voor de border,
met kantachtig ingesneden blad en vrij vlakke, witte bloemschermen aan
paarsgetinte stengels.
Vaste plant. Hoogte: 100-120 cm; bloei: aug-sep.
Ammi majus
Kantbloem heeft kantachtige, witte bloemschermen aan goed vertakte stengels. Bloeit lang door. Steun van een buurplant is gewenst. Mooie plukbloem.
Eenjarig. Hoogte: 50-75 cm; bloei: juni-sep.
Foeniculum vulgare (venkel)
Venkel is een forse plant, die dankzij het lijnvormige blad een luchtig effect geeft. Bovenaan stevige stelen staan groengele bloemen in vrij platte schermen. ‘Atropurpureum’ en ‘Giant Bronze’ hebben donkergetint blad.
Vast of tweejarig. Hoogte: 130-160 cm; bloei: juli-aug.
Peucedanum verticillare (varkenskervel)
Varkenskervel is een grote, statige plant met groengele bloemen in grote schermen. De stevige stelen zijn iets roodgetint. Zaait zich uit. P. rablense blijft lager (80 cm) en bloeit wit.
Tweejarig. Hoogte: tot 200 cm; bloei: juli-sep.
Myrrhis odorata (roomse kervel)
Roomse kervel is een sterke vaste plant met zacht, varenachtig blad dat naar anijs geurt en eetbaar is. Alleen al vanwege het blad decoratief.
De witte bloemen zitten in vrij kleine schermen.
Vaste plant. Hoogte: 50-75 cm; bloei: mei-juli.
Chaerophyllum hirsutum ‘Roseum’ (ribzaad)
Ribzaad heeft groot, varenachtig, diep ingesneden blad met een appelgeur. De zachtroze bloemen zitten in dik gevulde schermen.
Vaste plant. Hoogte: 50-75 cm; bloei: mei-juli.
